Wat is angst

Angst is een moeilijk te omschrijven begrip. Mensen melden vaak dat ze angst ervaren of voelen, wat veel verschillende dingen kan betekenen. Alle mensen ervaren meestal het gevoel van angst. Een crisis of een andere stressvolle situatie kan angst oproepen.

Wat is angst?

Af en toe angst ervaren is een normale biologische reactie, wat betekent dat het lichaam zich voorbereidt op een gebeurtenis die extra aandacht of een stoot adrenaline vereist. Wanneer angstgevoelens echter een constante metgezel worden of lang blijven hangen nadat een stressfactor is verdwenen, is er sprake van een angststoornis.

Net als veel andere psychische aandoeningen verschilt angst van normale gevoelens van angst en nervositeit. Mensen met angststoornissen kunnen een indringende en aanhoudende angst hebben voor iets dat geen werkelijk gevaar oplevert. Voorbeelden van angststoornissen zijn gegeneraliseerde angststoornis, verlatingsangststoornis, sociale angststoornis (vroeger sociale fobie genoemd), en paniekstoornis.

Wanneer er sprake is van intense angst of onrust, zal iemand regelmatig angstsymptomen ervaren, waaronder een paniekaanval. Paniekaanvallen zijn plotselinge en herhaalde perioden van intense angst zonder dat er daadwerkelijk gevaar dreigt.

Bovendien, als angst het vermogen van een persoon om volledig te leven beïnvloedt, kan het een geestelijk gezondheidsprobleem worden. Een combinatie van genetische en omgevingsfactoren bepaalt iemands risico op angststoornissen. Bovendien hebben mensen met andere psychische stoornissen, zoals depressie, vaak ook een angststoornis.

Risicofactoren voor angststoornissen

Er bestaan enkele algemene risicofactoren voor alle soorten angststoornissen, waaronder bepaalde persoonlijkheidskenmerken, traumatische gebeurtenissen in de vroege kindertijd of als volwassene, en een familiegeschiedenis van angst of andere psychische stoornissen.

De oorsprong van angststoornissen

Het idee van angst als een geestelijke stoornis verwijst naar Sigmund Freud, de vader van de moderne psychologie. Wanneer de geest ervaart wat Freud opwinding noemde, handelt een persoon op een manier die resulteert in een aangenaam resultaat. Wanneer die opwinding potentieel gevaarlijk was of in strijd met de maatschappelijke normen, noemde Freud dat een gefrustreerde opwinding of angst. In die tijd werd angst gezien als een soort neurose. Freuds doel was om angst te genezen; om in die tijd als evenwichtig en gezond te worden beschouwd, moest iemand zijn angst elimineren.

In het midden van de twintigste eeuw begonnen filosofen het nut in te zien van een studie naar angst gebaseerd op neurose. Psychologen begonnen te begrijpen dat angst een duidelijk onderdeel was van de menselijke conditie. Het kon niet worden verwijderd zoals Freud oorspronkelijk had verondersteld.

De American Psychological Association nam Generalized Anxiety Disorder voor het eerst op in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) in 1980. Hoewel stoornissen met soortgelijke symptomen al eerder in de DSM waren opgenomen, was dit de eerste keer dat GAD als eigen entiteit werd geclassificeerd.

De wetenschap achter angst

Een angststoornis wordt veroorzaakt door specifieke processen in de hersenen die zich plegen te manifesteren als lichamelijke reacties en symptomen. Tijdens een angstreactie hebben de hersenen een instroom van cortisol en adrenaline. Adrenaline is een hormoon dat zorgt voor een uitbarsting van energie. Het is verantwoordelijk voor het in gang zetten van de zogenaamde vecht- of vluchtreactie. Cortisol heeft vele lichamelijke functies, maar wordt meestal afgescheiden als reactie op stress. De reactie op deze afgifte kan van persoon tot persoon verschillen, omdat de meeste cellen in het menselijk lichaam cortisol kunnen ontvangen.

Samen verhogen deze twee hormonen de zintuigen van een individu en bereiden hen voor op waargenomen gevaar. Zodra het waargenomen gevaar geweken is, scheiden de hersenen meer hormonen af om een kalme toestand te bereiken. Het onvermogen van de hersenen om een toestand van kalmte te bereiken is een belangrijk kenmerk van een angststoornis.

Het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het waarschuwen van de rest van het lichaam voor potentieel gevaarlijke situaties heet de amygdala. Het bevindt zich in het hersengebied dat verantwoordelijk is voor stemming en emoties. Bij mensen met een angststoornis is de amygdala vrij groot, waardoor hij vaak vals alarm slaat en mensen zich angstig voelen, zelfs als er geen gevaar dreigt.

Tekenen van een angststoornis

Lichamelijke symptomen van angst zijn onder meer beven, zwakte, spierspanning, slaapproblemen, kortademigheid, snelle hartslag, spijsverteringsproblemen, misselijkheid, frequente hoofdpijn, maagpijn, paniekaanvallen en oncontroleerbaar zweten.

Hoe worden angststoornissen gediagnosticeerd?

Iemand wordt doorverwezen naar een psycholoog voor een psychologische evaluatie om de diagnose angststoornis te stellen. Hoewel geen enkel laboratorium of test de diagnose angststoornis kan stellen, kan de arts labonderzoek laten doen om uit te sluiten dat de symptomen door een lichamelijke aandoening worden veroorzaakt.

Behandeling van angst

Hoewel angst een zeer complex onderwerp is, zijn er verschillende manieren om stress te beheersen en de gevolgen van angst te verzachten. Zo kunnen eenvoudige activiteiten de mentale en fysieke tekenen van angst helpen verzachten, zoals meditatie, lange baden, rusten in het donker, yoga, diepe ademhalingsoefeningen en het vervangen van negatieve gedachten door positieve. Deelnemen aan steungroepen kan mensen ook aanmoedigen om strategieën en ervaringen uit te wisselen.

Cognitieve gedragstherapie (CGT)

Cognitieve gedragstherapie is een van de meest aanbevolen behandelingen voor angst. Deze techniek gebruikt een tweeledige aanpak om de effecten van angst te helpen verminderen. Deze therapie bekijkt de cognitie van één kant en richt zich op het monitoren van gedachtepatronen. Deze stap helpt iemand het vermogen te ontwikkelen om te herkennen wanneer irrationele of angstige gedachten de overhand nemen. De gedragsaanpak komt uit de andere richting, die erop gericht is iemand langzaam bloot te stellen aan de dingen die angst kunnen oproepen. Deze twee gecombineerde strategieën kunnen angstige mensen helpen hun denkprocessen te begrijpen en hun angst in het algemeen te verminderen. Stressmanagement en psychotherapie kunnen de symptomen van angst helpen verlichten.

Psychotherapie

Psychotherapie, bekend als gesprekstherapie, kan mensen met een angststoornis helpen. Wil gesprekstherapie effectief zijn, dan moet deze gericht zijn op de specifieke angsten en behoeften van de persoon. Het kan iemand ook helpen om te gaan met de emotionele reactie op de stoornis.

Blootstellingstherapie

Exposure therapie richt zich op het aanpakken van angsten die ten grondslag liggen aan de angststoornis door mensen in staat te stellen activiteiten of situaties te ondernemen die zij tot nu toe hebben vermeden. Ontspanningsoefeningen en beeldvorming kunnen naast blootstellingstherapie worden gebruikt. Het creëren van een mentaal beeld van het succesvol overwinnen van een specifieke angst kan ook helpen bij het verlichten van angstsymptomen als de angststoornis betrekking heeft op een specifieke fobie.

Ontspanningstraining

Een andere succesvolle strategie om met angst om te gaan heet ontspanningstraining. De ontspanningsreactie treedt op wanneer het lichaam tot rust komt na een angstige reactie. Mensen met angst hebben vaak moeite om deze reactie op te wekken. Er zijn verschillende uitstekende technieken om deze reactie te trainen. Meditatie is een veelgebruikte techniek. Het is een effectieve strategie om mensen te helpen kalmeren en hun zelfbewustzijn te vergroten.

Ademhalingstechnieken zijn ook een goede manier om de ontspanningsreactie te trainen. Een veelgebruikte strategie is de middenrifademhaling. Deze techniek zorgt ervoor dat iemand bij elke ademhaling volledig ademt in plaats van veel ondiepe ademhalingen. Progressieve spierontspanning is een andere veelgebruikte techniek. Deze techniek houdt in dat elke spier in het lichaam wordt aangespannen en vervolgens weer losgelaten.

Oefening

Bij angst gaat het lichaam in een vecht-of-vluchttoestand, waarbij een adrenalinestoot wordt geproduceerd. De adrenaline die het lichaam aanmaakt kan worden gebruikt in een ontspanningsreactie door iets actiefs te doen. Er hoeft geen specifieke vorm van lichaamsbeweging te worden gedaan; gaan joggen, wandelen, gewichtheffen of HITT doen kan helpen de angst te verlichten. Yoga is ook een goede vorm van lichaamsbeweging voor mensen met angst. Het combineert gerichte ademhaling, zachte bewegingen en stretching in één geweldige oefening.

Medicijnen

Een andere veelgebruikte aanpak van angststoornissen zijn angstremmers. Verschillende categorieën medicijnen kunnen helpen bij de behandeling van angststoornissen. Eén categorie is die van de antidepressiva. Zelfs zonder depressie hebben antidepressiva een hoog succespercentage bij de behandeling van angst.

Een ander veelvoorkomend type medicatie zijn selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's). SSRI's helpen de hoeveelheid serotonine in het lichaam te verhogen door te voorkomen dat het weer in de hersenen wordt opgenomen. Doorgaans staan SSRI's bekend als veilige medicijnen met minimale (maar niet onbestaande) bijwerkingen. Medicijnen kunnen angstsymptomen helpen verlichten, maar kunnen angststoornissen niet genezen. Het is van cruciaal belang om alle individuele symptomen bij angst in de gaten te houden, omdat bepaalde gedragingen en medicijnen deze kunnen verergeren.

Samenvatting

Er zijn verschillende soorten angststoornissen. Angst is een veel voorkomende en beheersbare psychische stoornis met vele subcategorieën. De oorzaken van een angststoornis kunnen van persoon tot persoon drastisch verschillen, maar het is essentieel om te onthouden dat het ervaren van angst heel natuurlijk is. Angst of angstige reacties zijn het signaal van het lichaam dat we mogelijk in gevaar zijn. Wanneer angst echter een constant en onbeheersbaar fenomeen wordt, is het tijd voor de persoon om strategieën te overwegen om ermee om te gaan.