Slaapstoornis is een verzamelnaam voor verschillende gezondheidsaandoeningen die het slaappatroon van een persoon veranderen. Er zijn veel verschillende soorten slaapstoornissen, die elk verschillende tekenen en symptomen vertonen. Slaapstoornissen kunnen invloed hebben op iemands fysieke, mentale en emotionele gezondheid en op iemands algehele kwaliteit van leven.
Belangrijkste opmerkingen
- Definitie: Slaapstoornissen zijn aandoeningen die invloed hebben op het slaappatroon en de algehele gezondheid.
- Soorten: Omvat slapeloosheid, slaapapneu, rustelozebenensyndroom en narcolepsie.
- Symptomen: Moeite met in slaap vallen, in slaap blijven, overmatige slaperigheid overdag en abnormale ademhalingspatronen.
- Oorzaken: Stress, leefstijlfactoren, medische aandoeningen en genetica.
- Behandelingen: Veranderingen in levensstijl, cognitieve gedragstherapie, medicatie en het gebruik van apparaten zoals CPAP-machines.
- Belangrijk: Het aanpakken van slaapstoornissen is cruciaal voor het voorkomen van gezondheidsproblemen zoals hartaandoeningen en diabetes.
Slaap is het fysieke proces waarbij het lichaam en de geest zich in een staat van volledige rust bevinden; er treedt een gebrek aan fysieke mobiliteit op, evenals langzame oogbewegingen, een verminderde reactie op externe stimulatie, een verminderde cognitieve functie en een omkeerbare staat van bewusteloosheid. Hoewel het onduidelijk is waarom slaap nodig is, toont onderzoek aan dat dit proces het lichaam en de geest in staat stelt veel functies uit te voeren, zoals lichamelijk herstel, leren en geheugenconsolidatie.
Het belang van slaap
Een slaaptekort blijkt veel problemen op korte en lange termijn te veroorzaken. Mensen slapen ongeveer een derde van hun leven. Daarom is het belangrijk om het belang van een goede slaapkwaliteit te benadrukken om negatieve effecten te voorkomen. Gevolgen op korte termijn van slecht slapen zijn onder andere geheugenproblemen, problemen om helder te denken, verminderde aandacht en concentratie, verminderde levenskwaliteit, verhoogd absenteïsme, verminderde productiviteit en een verhoogd risico op ongevallen op het werk, thuis of in het verkeer.
Langere tijd slecht slapen leidt tot slaaptekort, wat resulteert in een verhoogde morbiditeit en mortaliteit, coronaire hartziekte, hartfalen, hoge bloeddruk, obesitas, diabetes mellitus type twee, beroerte, geheugenstoornissen en depressie kunnen optreden wanneer een individu slaaptekort heeft. Slaapstoornissen kunnen de levenskwaliteit en het gezinsleven enorm beïnvloeden.
Het circadiane ritme
Mensen hebben een interne biologische klok die het slaap- en ontwaakproces regelt. Dit proces legt het zogenaamde circadiane ritme vast. Deze cyclus heeft een dagelijks ritme dat zich herhaalt over een periode van ongeveer 24 uur. Een gebied in de hersenen regelt dit slaap-waakritme genaamd de hypothalamus, die bepaalde fysiologische functies regelt om slaap- en waakgedrag te bevorderen. Het goed functioneren van deze cyclus leidt tot een rustgevende slaap en normale slaappatronen.
Het circadiane ritme wordt weliswaar intern gestuurd, maar wordt ook beïnvloed door externe omgevingsfactoren zoals tijdssignalen en licht. Een verandering in deze externe factoren, zoals een tijdsverandering of nachtdienst, kan een verkeerde uitlijning veroorzaken en tot bepaalde slaapproblemen leiden.
Eenmaal in een slaaptoestand, doorloopt het menselijk lichaam twee verschillende slaapfasen. De eerste is rapid eye movement (REM), een lichtere en minder rustgevende slaapfase. In REM zijn alle spieren van het lichaam stil, behalve de ogen en de ademhalingsspieren, die actief blijven, vandaar de naam "snelle oogbeweging" Deze fase wordt vaak de "droomfase" genoemd, omdat de meeste dromen en nachtmerries zich voordoen tijdens de slaapfase van het individu. Dit deel van de cyclus is meestal kort en wordt langer naarmate de nacht vordert.
De tweede fase, die NREM (non-rapid eye movement sleep) wordt genoemd, kan worden onderverdeeld in 3 afzonderlijke stadia. NREM is de fase waarin het individu het grootste deel van zijn slaap doorbrengt; de NREM cycli gaan door lichte slaap, diepere slaap en diepste slaap.
Soorten slaapstoornissen
Circadiane ritmestoornissen
Het circadiane ritme regelt onze slaap-waakcyclus. Problemen met deze cyclus of veranderingen in externe factoren kunnen stoornissen veroorzaken. Slaap overwint een individu meestal uren nadat de hypothalamus melatonine afscheidt (een slaaphormoon dat vermoeidheid veroorzaakt).
Fasestoornissen
Het circadiane ritme, of de slaap-waakcyclus, volgt meestal een 24-uurs klok. In sommige gevallen is de slaapcyclus van de mens te kort of iets langer dan 24 uur. Dit zorgt ervoor dat het circadiane ritme van de persoon progressief vroeger of later wordt dan de norm. Deze voortdurende terugslag kan het circadiane ritme behoorlijk uit balans brengen, waardoor iemand een ander slaapschema volgt dan de rest. Dit komt vaak voor bij blinde mensen omdat er geen licht-donker signalen zijn.
In sommige gevallen vindt de afscheiding van melatonine te laat plaats in vergelijking met de geplande slaaptijden in de maatschappij. Dit resulteert in een zogenaamde vertraagde slaap-waakfase stoornis. Deze aandoening veroorzaakt geen slechte slaapkwaliteit of negatieve symptomen, maar vertraagt de slaap meestal een bepaalde tijd. De persoon wordt nog steeds fris en uitgerust wakker, maar valt later in slaap dan normaal. Door het kleine aantal symptomen wordt het vaak niet gediagnosticeerd of verkeerd gediagnosticeerd voor aandoeningen zoals slapeloosheid.
Aan de andere kant kan het slaapproces te vroeg plaatsvinden ten opzichte van de normale slaaptijd voor een mens, waardoor een vergevorderde slaap-waakfase stoornis ontstaat. Dit is precies hetzelfde als een vertraagde slaap-waakfase stoornis, maar het vervroegt de slaapcyclus met een bepaalde hoeveelheid tijd.
Slaapstoornis door ploegendienst
Een laatste circadiane ritmestoornis is de slaapstoornis door ploegendienst, die kan worden verklaard door de naam: mensen die een baan hebben met wisselende diensten zijn vatbaar voor het ontwikkelen van deze stoornis omdat ze opzettelijk een ander slaapschema volgen. Dit veroorzaakt symptomen die lijken op slapeloosheid, zoals moeite met slapen op normale uren en overmatige slaperigheid tijdens ongepaste uren.
Dyssomnieën
Dyssomnieën is een term die slapeloosheidsaandoeningen en hypersomnieën aanduidt, waaronder narcolepsie en idiopathische hypersomnie.
Slapeloosheid
Slapeloosheid is een aandoening waarbij mensen moeite hebben om in slaap te vallen en in slaap te blijven. Mensen met deze aandoening klagen vaak over een slechte slaapkwaliteit, problemen om in slaap te vallen of een late slaapaanval, en vaak wakker worden midden in de nacht of vroeg in de ochtend. Dit is een frustrerende aandoening en veroorzaakt andere slapeloosheidssymptomen, zoals overmatige slaperigheid overdag, cognitieve problemen zoals geheugen- en aandachtstoornissen en stemmingsstoornissen. Een langdurige presentatie van deze specifieke slaapstoornis kan chronische slapeloosheid veroorzaken, wat resulteert in langdurige slapeloosheidssymptomen.
Bij het analyseren van de oorzaken van deze stoornis is gebleken dat mensen met slapeloosheid een actievere hersenschors hebben rond het begin van de slaap en tijdens de REM-slaap, waardoor ze zich meer wakker voelen of meer verstoringen hebben tijdens de REM-fasen. Deze overactieve cortex draagt, naast genetische, gedrags-, cognitieve en emotionele factoren, bij aan slapeloosheid.
Hypersomnie
Hypersomnie veroorzaakt buitensporige slaperigheid overdag, zelfs met voldoende slaap 's nachts, en langere slaaptijden dan gewoonlijk of nodig is. Andere onderliggende slaapstoornissen, hoofdtrauma of idiopathie kunnen hypersomnieën veroorzaken. Als de hypersomnie geen oorzaak heeft, dan heeft de persoon idiopathische hypersomnie.
Parasomnieën
Parasomnieën zijn stoornissen die ervoor zorgen dat iemand abnormale bewegingen en gedragingen vertoont tijdens de slaap- of waakperiodes van de nacht. Parasomnieën komen niet zo vaak voor als andere slaapstoornissen en worden vaak verkeerd gediagnosticeerd. Soms worden ze aangezien voor toevallen vanwege de ongebruikelijke bewegingspatronen die ze kunnen vertonen.
Sommige parasomnieën omvatten een REM-slaapgedragsstoornis. Dit komt vaker voor bij oudere mensen en wordt beschreven als het verlies van de REM-slaap door spierverlies en uit zich in ongewone motorische activiteiten tijdens de slaap. Wanneer ze geobserveerd worden, vertonen deze individuen gewelddadige bewegingen en droomgedrag, vaak resulterend in zelf toegebracht letsel of letsel aan anderen.
Pavor Nocturnus
Slaapangst, of Pavor Nocturnus, veroorzaakt periodes van intense autonome en motorische symptomen, zoals schreeuwen, tijdens de diepste fase van de slaap zonder snelle oogbewegingen. Deze slaapstoornis komt vaak voor tussen de 5 en 7 jaar oud, vooral bij kinderen met een geschiedenis van slaapwandelen. Deze mensen worden verward en ontroostbaar wakker zonder duidelijke oorzaak.
Narcolepsie
Een andere minder vaak voorkomende parasomnie is narcolepsie, een aandoening waarbij de persoon overdag overmatig slaperig is en de onweerstaanbare drang voelt om in slaap te vallen tijdens ongepaste uren en omstandigheden, evenals onverklaarbare en plotse spierzwakte. Velen noemen deze episodes "slaapaanvallen" omdat ze plotseling en onvoorspelbaar komen. Deze slaapaanvallen kunnen 20 tot 30 minuten duren en de persoon voelt zich meestal frisser als hij klaar is.
Het circadiane ritme is meestal gemakkelijk te definiëren aan de hand van de slaap-waakfases. Aandoeningen zoals slaapverlamming kunnen deze grenzen oprekken. Het is een aandoening waarbij iemand fysiek niet in staat is om te bewegen, hetzij direct na het inslapen of na het ontwaken. De persoon ervaart fysieke verlamming terwijl hij of zij volledig bij bewustzijn is in de geest, en ervaart vaak visuele slaapgerelateerde hallucinaties en de indruk dat hij of zij stikt.
Deze parasomnia is een klinisch mysterie en wordt verondersteld het gevolg te zijn van een gemengde bewustzijnstoestand. Hallucinaties kunnen vaak beangstigend zijn, waardoor de persoon zich bang en angstig voelt.
Slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen
Slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen omvatten obstructieve slaapapneu, centrale slaapapneu en slaapgerelateerde hypoventilatie. Slaapapneu is een andere algemene term die 3 types omvat: obstructieve slaapapneu, centrale slaapapneu en centrale slaapapneu. Ze vallen allemaal onder dezelfde algemene definitie: een kortstondige adempauze tijdens de slaap. Er is sprake van obstructieve slaapapneu als er tijdens de slaap een obstructie is van de bovenste luchtweg, waardoor de ademhaling minimaal 10 seconden pauzeert. Dit kan gezien worden als een fysiek probleem, zoals de structuur van de luchtwegen.
Aan de andere kant wordt centrale slaapapneu veroorzaakt door een pauze in de luchtstroom wanneer er een gebrek aan inspanning om te ademen optreedt. Dit wordt beschouwd als een fysiologisch probleem dat voortkomt uit het ademhalingscentrum van de hersenen. Een combinatie van beide soorten slaapapneu wordt complexe slaapapneu genoemd.
Deze aandoening kan lange tijd onopgemerkt blijven omdat de symptomen meestal worden waargenomen. Iemand met deze aandoening heeft last van snurken, verslikken of hijgen, apneu-episodes bij een partner in bed, overmatige vermoeidheid overdag en wakker worden met hoofdpijn.
Deze slaapstoornis kan heel ernstig zijn en kan iemand in gevaar brengen voor veel ernstige aandoeningen als hij niet behandeld wordt. Hoge bloeddruk, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten kunnen bijvoorbeeld optreden als ze onbehandeld blijven.
Rusteloze Benen Syndroom
Het rustelozebenensyndroom is een aandoening waarbij een onaangenaam gevoel aanwezig is, dat de drang veroorzaakt om de benen voortdurend te bewegen. Hoewel het een van de meest voorkomende slaapstoornissen is, wordt deze aandoening vaak niet of verkeerd gediagnosticeerd omdat de symptomen erg subjectief en moeilijk te beschrijven zijn en omdat er geen diagnostische tests bestaan.
Het rustelozebenensyndroom is een levenslange aandoening die meestal op jongere leeftijd wordt opgemerkt, maar vaak pas op latere leeftijd wordt gediagnosticeerd. Symptomen zijn meestal een verscheidenheid aan sensaties in de onderste ledematen, tussen de knie en de enkel, zoals tintelingen, pijn, een branderig gevoel en meer. Deze sensaties veroorzaken een onverzadigbare drang om de benen te bewegen, vandaar het "rustelozebenensyndroom".
Deze aandoening wordt beschouwd als een slaapstoornis omdat de rusteloosheid bij deze mensen meestal optreedt aan het einde van de dag, wanneer de persoon probeert in slaap te vallen. Dit veroorzaakt problemen met inslapen en kan leiden tot slaapstoornissen, een belangrijke reden waarom deze mensen meestal medische hulp zoeken.
Periodieke aandoening van de ledematen
Hoewel deze aandoening lijkt op het rustelozebenensyndroom, heeft ze verschillende symptomen en verschillende diagnoses en behandelingen. Deze aandoening zorgt ervoor dat de benen en armen bewegen tijdens de slaap. Deze aandoening leidt vaak tot slaperigheid overdag en kan vaak worden veroorzaakt door het rustelozebenensyndroom.
Slaapstoornissen en geestelijke gezondheid
Slaap en geestelijke gezondheid zijn vaak met elkaar verbonden. Hoewel slaapstoornissen vaak het gevolg zijn van psychische aandoeningen, kunnen ze ook psychische problemen veroorzaken. Het is algemeen bekend dat iemand die slecht slaapt de volgende dag vaak een slecht humeur heeft.
Slaap wordt vaak in verband gebracht met geestelijke gezondheid. Er is een verband met aandoeningen zoals depressie, angst, bipolaire stoornis en nog veel meer. Deze psychische aandoeningen maken het slapen vaak moeilijker, wat leidt tot een slaapstoornis. Slaapstoornissen zoals slapeloosheid kunnen het extreem moeilijk maken om een goede nachtrust te krijgen, wat kan leiden tot dezelfde mentale gezondheidsaandoeningen die eerder zijn genoemd.
Het is aangetoond dat de slaapcyclus het vermogen van de hersenen om emotionele informatie te verwerken beïnvloedt. De verschillende hersenactiviteiten die aanwezig zijn en getoond worden tijdens de verschillende fases van de slaap hebben elk een grote rol in iemands emotionele gezondheid. Zonder voldoende van deze hersengolven en zonder voldoende tijd door te brengen in deze specifieke stadia, kunnen mensen mentale gezondheidsproblemen ontwikkelen. Niet alleen dit, maar een chronisch slaaptekort heeft vaak de ontwikkeling van slaapgerelateerde psychose aangetoond, een ander probleem voor de geestelijke gezondheid.
Slaapstoornissen en neurodegeneratieve ziekten
Veel neurodegeneratieve ziekten worden in verband gebracht met bepaalde slaapstoornissen. De REM-slaapgedragsstoornis kan als voorbeeld worden genomen; deze wordt vaak gezien bij ouderen en komt vaak voor bij mensen met de ziekte van Parkinson, multipele systeematrofie, diffuse Lewy-lichaampjesziekte met dementie, corticobasale degeneratie, olivopontocerebellaire atrofie en progressieve supranucleaire parese. De ontwikkeling van RBD bij mensen met deze neurologische aandoeningen kan worden toegeschreven aan het gemeenschappelijke thema van spierverlies of spiermodificatie dat de patiënten ervaren.
Diagnose
Omdat veel slaapaandoeningen door onderliggende problemen worden veroorzaakt, begint het diagnosticeren van slaapstoornissen vaak met het vinden van de oorzaak. Als er geen onderliggende oorzaak is, wordt de diagnose gesteld door een lichamelijk onderzoek en een diagnose op basis van symptomen. Wanneer je symptomen ervaart, is het een goed idee om een slaapdagboek bij te houden, waarin je alle symptomen opschrijft en het slaappatroon bijhoudt. Dit helpt enorm bij het stellen van een eenvoudige diagnose.
Voor veel slaapstoornissen is slaaponderzoek nodig, een proces waarbij de persoon tijdens het slapen door verschillende apparatuur wordt geobserveerd. Hiermee worden ongewone bewegingen of geluiden, hersenactiviteit en ademhalingsactiviteit bijgehouden. Dit alles maakt de diagnose mogelijk van verschillende slaapstoornissen zoals slapeloosheid, slaapapneu, slaapverlamming en meer.
Behandeling van slaapstoornissen
Hoewel sommige stoornissen moeilijk te behandelen zijn, zijn de meeste slaapstoornissen goed te behandelen met de juiste interventies. De eerste stap in de behandeling van slaapproblemen is het vinden van de oorzaak. Zodra de oorzaak is vastgesteld, kan dit onderliggende probleem meestal worden behandeld. Iemand die bijvoorbeeld lijdt aan een angststoornis en slaapproblemen heeft, zal eerst behandeld moeten worden voor de angststoornis.
Behandeling van de onderliggende oorzaak neemt deze oorzaak niet weg of heeft gewoon geen effect op de slaapstoornis. De volgende stap is om de slaapstoornis direct te behandelen met verschillende interventies. Veel voorkomende behandelingen zijn cognitieve gedragstherapie als niet-medicamenteuze behandeling en veel verschillende soorten slaapmedicijnen, zoals benzodiazepinen, melatoninereceptoragonisten, antidepressiva, antipsychotica en nog veel meer.
Behandeling is essentieel voor ernstigere slaapaandoeningen, zoals slaapapneu. Deze mensen hebben vaak een CPAP-machine nodig, die lucht via slangen in een masker brengt dat de persoon 's nachts draagt.
Er zijn nog veel meer behandelingen beschikbaar, die allemaal heel verschillend zijn, afhankelijk van de aandoening die wordt behandeld. Door zich aan de aanbevolen behandelingen te houden, kan iemand nog steeds een goede lichamelijke gezondheid en een algeheel positief welzijn en levenskwaliteit hebben zonder verdere gevolgen te ontwikkelen.
Gevolgen van slaap van slechte kwaliteit
Slaapstoornissen zijn grondig bestudeerd vanuit verschillende invalshoeken en er is geconcludeerd dat slaaptekort, of het nu te wijten is aan een levensstijl of aan slaapstoornissen, veel korte- en langetermijneffecten heeft op iemands lichamelijke en geestelijke gezondheid. Het is belangrijk om een goed slaapschema te hebben, een goede hygiëne te betrachten en hulp te zoeken als er symptomen van een slaapstoornis optreden om complicaties te voorkomen.
Slaap verbeteren
De basis voor het verbeteren van de slaap begint met het hebben van goede slaapgewoonten:
- Consequent zijn door elke dag op dezelfde tijd te gaan slapen en wakker te worden.
- Zorg ervoor dat de slaapomgeving donker en rustig is.
- Verwijder alle elektronica uit de slaapkamer.
- Vermijd het gebruik van schermen minstens een uur voor het slapengaan.
- Vermijd grote maaltijden, cafeïne en alcohol voor het slapengaan en wees overdag lichamelijk actief.
Deze slaapgewoonten zijn belangrijk om de slaap te verbeteren. Het toepassen van deze gewoonten kan slaapstoornissen helpen voorkomen en helpen bij het in slaap vallen en voldoende slaap krijgen. Als er symptomen van slaapstoornissen aanwezig zijn, is het belangrijk om hulp van een specialist te zoeken om co-morbiditeiten en complicaties te voorkomen en om de algehele slaapkwaliteit te verbeteren.
Veelgestelde vragen
Wat is de meest voorkomende slaapstoornis?
Enkele van de belangrijkste of meest voorkomende slaapstoornissen zijn slapeloosheid, narcolepsie, rustelozebenensyndroom (RLS) en slaapapneu.
Wat is de ernstigste slaapstoornis?
Slaapapneu kan worden beschouwd als de ernstigste slaapstoornis. Omdat er sprake is van een onderbreking van de regelmatige ademhaling of luchtwegobstructie tijdens de slaap, kan deze slaapstoornis grote en ernstige complicaties voor de gezondheid veroorzaken.
Hoeveel slaap heeft een volwassene nodig?
De aanbevolen hoeveelheid slaap per nacht verschilt per leeftijdsgroep. Voor volwassenen van 18-60 jaar lijkt 7 uur of meer per nacht optimaal. Het is belangrijk om te weten dat de kwaliteit van de slaap ook belangrijk is. Voor een optimale lichamelijke en algehele gezondheid is het cruciaal om elke nacht goed te slapen en fris en uitgerust wakker te worden.
Referenties
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6707128/
https://journals.lww.com/ijmr/Abstract/2010/31020/Overview_of_sleep___sleep_disorders.4.aspx
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526132/
https://www.sleepfoundation.org/
Disclaimer
De inhoud van dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden en is niet bedoeld ter vervanging van professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Het wordt altijd aanbevolen om een gekwalificeerde zorgverlener te raadplegen voordat u veranderingen aanbrengt in uw gezondheid of als u vragen of zorgen hebt over uw gezondheid. Anahana is niet aansprakelijk voor fouten, weglatingen of gevolgen die kunnen voortvloeien uit het gebruik van de verstrekte informatie.
