11

Chronische pijn

Laatst bijgewerkt: april 29, 2023

Featured Image

Table of Contents

Pijn is een subjectieve ervaring waarbij feitelijke of potentiële fysiologische schade optreedt. Dit gevoel is voor iedereen anders en kan verkeerd begrepen en geïnterpreteerd worden.

Pijn wordt chronisch als hij langer dan drie maanden aanhoudt; een van de redenen waarom het zo controversieel is, is dat velen het moeilijk te geloven vinden dat pijn zo lang kan aanhouden, zelfs bij relatief gezonde mensen.

 

Definitie van chronische pijn

chronische-pijn-eerste-websiteOm chronische pijn te begrijpen, moet men eerst begrijpen wat pijn in zijn oorspronkelijke betekenis is. Pijn treedt op wanneer er potentiële of daadwerkelijke fysiologische of emotionele schade aan het lichaam is. Zenuwreceptoren ontvangen de sensatie van fysieke pijn in het lichaam, die pijnsignalen terugstuurt naar de hersenen. Zaken als brandwonden, snijwonden, kneuzingen, hoofdpijn en buikpijn kunnen allemaal fysiologische pijn veroorzaken.

Er is sprake van chronische pijn wanneer iemand gedurende langere tijd pijn ervaart. Veel onderzoekers hebben gedebatteerd over de precieze duur om pijn als "chronisch" te kwalificeren, maar er is overeenstemming over de criteria voor chronische pijn. Pijn die als chronisch wordt beschouwd, houdt meestal langer aan dan klinisch wordt verondersteld, kan een onduidelijke diagnose hebben en is meestal resistent tegen behandeling.

 

Chronische pijn versus acute pijn

Het verschil tussen chronische pijn en acute pijn is de duur van beide. Chronische pijn is ofwel pijn die langer dan drie maanden aanhoudt, ofwel pijn die na de genezingsfase van het oorspronkelijke fysiologische probleem voortduurt. Acute pijn daarentegen is meestal het gevolg van een fysiologisch letsel. Ze duurt meestal maar kort, meestal slechts zo lang als het duurt voordat het onderliggende en oorzakelijke probleem is opgelost. Als de onderliggende oorzaak is opgelost, kan de acute pijn tot drie maanden aanhouden. Het wordt als chronische pijn beschouwd als deze periode wordt overschreden.

 

Oorzaken van chronische pijn

Net als acute pijn heeft chronische pijn vele mogelijke oorzaken. Uit onderzoek is gebleken dat de meest voorkomende oorzaak van chronische pijn artrose is, een aandoening waarbij het kraakbeen in de gewrichten wordt afgebroken. Dit komt meestal voor in de heupen, knieën en handen. Andere veel voorkomende oorzaken van chronische pijn zijn diverse rugproblemen en algemene aandoeningen van het bewegingsapparaat zoals peesontsteking en osteoporose. Chronische pijn kan ook het gevolg zijn van neurologische aandoeningen die worden veroorzaakt door schade aan het zenuwstelsel, waaronder de hersenen en het ruggenmerg, zoals migraine, neuralgie en nog veel meer.

 

Risicofactoren

Aangezien chronische pijn nog niet volledig wordt begrepen, kan het een uitdaging zijn om vast te stellen wat iemand ertoe aanzet om chronische pijn te ontwikkelen. Toch heeft onderzoek grondig enkele theorieën ontwikkeld over mensen die een verhoogd risico voor deze aandoening lijken te lopen.

Ten eerste is pijn een belangrijke component in het risico om chronische pijn te ontwikkelen; hoe erger de initiële pijn is, hoe meer pijnlocaties er zijn en hoe groter de kans is dat de persoon chronische pijn ontwikkelt. Uit onderzoek blijkt dat bij ernstige pijn van korte duur anatomische veranderingen in de hersenen worden aangebracht, waardoor de persoon achteraf vatbaar is voor chronische pijn.

Een andere risicofactor is de geestelijke gezondheid. Aandoeningen als angst, depressie en catastroferen kunnen samengaan met chronische pijn en leiden tot slechte resultaten bij degenen die er last van hebben. Geestelijke gezondheid en chronische pijn zijn met elkaar verbonden, want chronische pijn kan een uitdaging zijn om mee om te gaan, wat leidt tot geestelijke gezondheidsproblemen en omgekeerd. Een goede aanpak van beide is een effectieve manier om de prognose voor chronische pijn te verbeteren.

Wanneer mensen te maken hebben met meerdere gezondheidsaandoeningen, kan het lichaam overweldigd raken, waardoor het fysiek instort en chronische pijn krijgt. Of het nu gerelateerd is aan hun reeds bestaande chronische ziekte of niet, iemand met een chronische ziekte kan chronische pijn ervaren op het niveau van het bewegingsapparaat.

Net als psychische aandoeningen en hun relatie met chronische pijn, kunnen ook chronische lichamelijke ziekten een vicieuze cirkel van verergering van beide aandoeningen veroorzaken. Pijnbestrijding is essentieel om het lichaam een pauze te gunnen en de reeds bestaande chronische aandoening te kunnen beheersen.

Andere aanpasbare risicofactoren die bijdragen tot chronische pijn zijn roken, alcohol, overgewicht, lichaamsbeweging, slaap, voeding, werk, milieu en psychologische factoren. Zoals bij veel chronische ziekten kan verandering van deze aanpasbare factoren helpen chronische pijn te voorkomen of de prognose te verbeteren.

Anderzijds zijn veel risicofactoren niet veranderbaar; leeftijd, geslacht, culturele en sociaal-economische achtergrond, geschiedenis van trauma, letsel of geweld, en erfelijke factoren kunnen iemand een groter risico geven op het ontwikkelen van chronische pijn. Deze factoren zijn moeilijk te veranderen, maar preventie op andere niveaus en vroegtijdige diagnose en behandeling zijn goede middelen om de algemene resultaten voor deze mensen te verbeteren.

 

Gemeenschappelijke gebieden van chronische pijn

Chronische pijn ziet er niet bij iedereen hetzelfde uit. Ze kan echter gemeenschappelijke patronen volgen die vaker voorkomen in bepaalde delen van het lichaam; gewrichtspijn in de heupen, knieën en handen, rugpijn, nekpijn, hoofdpijn en migraine zijn enkele van de meest voorkomende gebieden van chronische pijn in het bewegingsapparaat.

Hoewel dit veel voorkomt, ervaren mensen verschillende sensaties, frequenties en pijnpatronen. Neurologische aandoeningen die chronische pijn veroorzaken, resulteren in een brandend, tintelend en verdoofd gevoel als gevolg van schade aan het ruggenmerg, de ruggenmergzenuwen en het totale zenuwstelsel. De belangrijkste les is dat geen enkele pijn voor iedereen hetzelfde is en dat het essentieel is deze als zodanig te behandelen.

 

Diagnose chronische pijn

Chronische pijn is meestal het gevolg van een onderliggende aandoening of probleem. Bij het stellen van de diagnose chronische pijn zal de zorgverlener proberen vast te stellen wat de oorzaak is. Er zijn echter geen specifieke tests nodig om te bepalen of iemand al dan niet chronische pijn heeft, maar eerder een paar vragen om de plaats, de oorsprong, de intensiteit, de frequentie en vele andere factoren die tot de pijn bijdragen, te achterhalen.

De arts kan vragen waar de pijn zich bevindt, of hij uitstraalt naar andere delen van het lichaam, hoe hevig de pijn is op een schaal van nul tot tien, hoe vaak hij optreedt, of hij al dan niet invloed heeft op de dagelijkse activiteiten, en of er iets is dat de pijn beter of erger kan maken. Met deze informatie kan de arts een diagnose stellen van de chronische pijn.

Door specifieke criteria af te vinken kan de zorgverlener beslissen of het al dan niet om chronische pijn gaat. Aangezien pijn subjectief is, kan alleen de persoon die de pijn ervaart deze beschrijven, waardoor de diagnose van chronische pijn naast een onderliggende aandoening veel problemen oplevert.

Chronische pijn kan psychogeen zijn of geen bekende lichamelijke oorzaak hebben. Veel zorgverleners hebben moeite te begrijpen hoe iemand zo lang pijn kan hebben zonder een zichtbare of gevonden oorzaak. De psychogene oorzaak leidt tot verkeerde diagnoses, onjuiste behandeling en beheersing van de pijn, en een uitdagende ervaring voor de persoon die ermee leeft. De diagnose van chronische pijn en het type pijn leidt tot een goede behandeling en algehele pijnbestrijding.

 

Tests voor de diagnose van chronische pijn

Hoewel er heel weinig specifieke tests zijn om de pijn zelf te diagnosticeren, meestal een symptoom van een oorzakelijke aandoening, is de volgende stap van de zorgverlener het diagnosticeren van een aandoening die mogelijk de aanhoudende pijn veroorzaakt.

Afhankelijk van de symptomen en het pijnniveau van de patiënt beslist de arts welke onderzoeken nodig en geschikt zijn. Veel voorkomende onderzoeken zijn bloedtests, spieractiviteitstests, beeldvormende tests zoals röntgenfoto's en MRI's, zenuwgeleidingsonderzoeken, reflex- en evenwichtstests, ruggenmergvloeistoftests en urinetests.

Dit zijn globale voorbeelden van wat de diagnose chronische pijn kan stellen, maar een arts kan nog veel meer tests bestellen om een diagnose te bevestigen. Welke onderzoeken worden bevolen, hangt af van de symptomen en de antwoorden op vragen over de pijn.

 

Behandeling van chronische pijn

Het eerste doel van de behandeling van chronische pijn is eerst de oorzaak zo snel mogelijk te behandelen. Of het nu gaat om artritispijn, kankerpijn, chronische hoofdpijn als gevolg van een neurologische aandoening of ernstig trauma, rugpijn of andere chronische pijn, de prognose en de uitkomst van behandelingen zijn beter als de pijn onmiddellijk wordt behandeld. Door de onderliggende oorzaak te behandelen, is er hoop dat de chronische pijn verdwijnt.

Chronische pijn kan aanhouden lang nadat de oorzaak weg is. Het is ook mogelijk dat men geen verklaring kan vinden. In beide gevallen is het doel niet langer het behandelen van de aandoening, maar het beheersen van de pijn, het ontwikkelen van pijnbeheersing en het realiseren van algehele pijnverlichting.

De lijst zou alleen maar langer worden als we de behandeling van onderliggende aandoeningen zouden noemen. Elke aandoening is anders en vereist een andere aanpak en oplossing. De behandeling van chronische pijn zonder bekende oorzaak kan echter iets eenvoudiger, maar nog steeds complex en verwarrend worden ingeperkt.

 

Pijnbestrijding

pijnbestrijding voor chronische pijnVoor de behandeling van chronische pijn is een multidisciplinaire, complementaire en integratieve gezondheidsbenadering nodig. Neurologen en neurochirurgen kunnen nodig zijn als de pijn neurologisch is. Orthopeden en orthopedisch chirurgen kunnen nodig zijn als de pijn van musculoskeletale aard is. De lijst van specialisten die kunnen helpen bij de behandeling van chronische pijn is eindeloos.

Effectieve pijnbestrijding wordt gedaan door een team van gezondheidswerkers, die zorg en therapieën communiceren en coördineren. In deze gevallen worden verschillende fysieke medicijnen, pijnstillers, medische behandelingen en psychologische therapieën gebruikt en vereist om de chronische pijn te verlichten. Zorgverleners zoals neurologen, pijnspecialisten, ergotherapeuten en fysiotherapeuten werken samen om een grondig en effectief plan op te stellen.

 

Fysiotherapie

Fysiotherapie behandelt chronische pijn aan het bewegingsapparaat, chronische lage rugpijn, spierspanning, algemene chronische rugpijn en alles wat daarop lijkt. Het doel van fysiotherapie is het behouden en zelfs herstellen van de fysieke functie. Fysiotherapie zal op zijn beurt een gezond bewegingsapparaat in stand houden bij chronische pijnklachten en het verlies van spieren en beweging herstellen.

Deze ingrepen zijn meestal weinig belastend en afgestemd op het individu voor optimale resultaten; door elke sessie te vorderen in bewegingsbereik en het dragen van gewicht wordt de pijn verlicht. Zelfs mensen met spanningshoofdpijn kunnen baat hebben bij deze therapie; hoewel neurologisch van aard, kunnen mensen enige verlichting krijgen door het loslaten van spierspanning.

 

Cognitieve gedragstherapie en andere therapieën

Chronische pijn kan de geestelijke gezondheid, de productiviteit en de algehele levenskwaliteit negatief beïnvloeden, met name psychogene pijn. Chronische pijn kan de slaap, de geestelijke toestand en het algehele functioneren beïnvloeden. Soms is fysieke pijnbestrijding niet voldoende om de secundaire psychologische effecten van deze aandoening te verhelpen.

Onderzoek suggereert dat psychologische behandelingen, waaronder cognitieve gedragstherapie, kleine maar significante verbeteringen veroorzaken op het gebied van pijn, slaap, mentale status, functionaliteit en algemeen welzijn, waarbij cognitieve gedragstherapie het meest significante effect heeft.

Deze klinische proeven worden gedaan om de effecten van psychologische behandeling voor pijnstoornissen te leren kennen en hebben ertoe bijgedragen dat gezondheidswerkers overal meer openstaan voor deze behandelingen dan in het verleden en dat deze behandeling voor chronische pijn nu vaker in het revalidatieplan wordt opgenomen.

De effecten van chronische pijn op iemands dagelijks leven zijn andere psychologische aspecten waarmee rekening moet worden gehouden. Mensen met chronische aanhoudende pijn zijn soms niet in staat om dagelijkse activiteiten zoals koken en schoonmaken uit te voeren. In sommige gevallen kan de pijn zo ernstig worden dat ze zelfs niet in staat zijn om essentiële activiteiten als eten, baden of kleding te verrichten.

Het is ook essentieel om rekening te houden met de geestelijke gevolgen van frustrerende omstandigheden; psychogene pijn, of pijn zonder bekende lichamelijke oorzaak, kan leiden tot veel geestelijke problemen. Dit is een ander voorbeeld van hoe cognitieve gedragstherapie en andere therapieën kunnen helpen deze stress en deze emoties te beheersen.

De gezondheid van de persoon kan verslechteren zonder een stevig ondersteuningssysteem. Ergotherapie wordt in deze gevallen overwogen om de zorg voor de persoon te coördineren, oplossingen voor deze problemen te bedenken en met de persoon en zijn ondersteuningssysteem samen te werken om deze hindernissen als gevolg van chronische pijn te overwinnen.

 

Medicijnen voor chronische pijn

Met de hulp en het advies van de andere leden van het gezondheidsteam zullen artsen pijnstillers voorschrijven om de pijn enigszins te verlichten. Deze kunnen ook worden gebruikt in combinatie met andere genoemde niet-farmacologische methoden. Pijnstillers zoals niet-steroïde ontstekingsremmers, NSAID's zoals Advil, opioïden en spierverslappers maken deel uit van de medische behandeling om de pijn te beheersen. Het routinematig of naar behoefte innemen hiervan, afhankelijk van wat de arts voorschrijft, kan een goede manier zijn om het lichaam te ontlasten en het te helpen rusten en zichzelf te genezen in plaats van voortdurend tegen de pijn te vechten.

 

Medische procedures voor chronische pijn

Naast voorgeschreven medicijnen zoals niet-steroïde ontstekingsremmers, NSAID's, opioïden en diverse therapieën, bestaan er enkele standaard medische procedures om chronische pijn te helpen beheersen en behandelen. Ook deze worden vaak uitgevoerd naast andere medische ingrepen in een pijnbestrijdingsplan om de pijn te verlichten door deze vanuit verschillende invalshoeken te benaderen.

Transcutane elektrische zenuwstimulatie, of TENS, is een procedure waarbij kleine schokken worden toegediend via elektroden die op de huid worden geplaatst. Deze elektrische impulsen worden afgegeven aan de zenuwuiteinden onder de huid, waardoor voortdurend zenuwsignalen naar de hersenen en het ruggenmerg worden gestuurd. Deze impulsen hebben meestal tot gevolg dat de pijn wordt behandeld en verlicht via het zenuwstelsel.

Een andere benadering van het centrale zenuwstelsel om chronische pijn te verlichten is via zenuwblokkades. Een arts spuit een verdovingsmiddel in op de plaats van de pijn om de pijn in dat gebied te verlichten. Mensen met chronische pijn kunnen hiervan profiteren omdat het de pijnsignalen blokkeert die via de zenuwuiteinden naar het ruggenmerg en de hersenen worden gestuurd.

Wanneer het lichaam bijvoorbeeld iets warms aanraakt, sturen de pijnzenuwen pijnsignalen via het ruggenmerg naar de hersenen en het centrale zenuwstelsel om de hersenen te vertellen dat het lichaam pijn heeft en dienovereenkomstig te handelen door de hand te verwijderen. Bij zenuwblokkades neemt de verdoving die eerste pijnreactie weg; daarom komen er geen pijnsignalen in de hersenen aan; de hersenen zijn zich niet bewust van enige pijn in dat gebied.

Een andere effectieve pijnstillende procedure zijn epidurale steroïde injecties. Deze worden uitgevoerd bij mensen met matige tot ernstige pijn en gecombineerd met andere medische behandelingen. Hierbij worden ontstekingsremmende medicijnen, zoals een steroïde of corticosteroïde, in de ruimte rond de ruggenmergzenuwen geïnjecteerd om de pijn te behandelen. Steroïden zijn medicijnen die de ontsteking verminderen en daardoor de pijn verminderen.

 

Veranderingen in levensstijl en chronische pijn

veranderingen in levensstijl die zich aanpassen aan chronische pijnMensen met pijnklachten hebben baat bij veranderingen in hun levensstijl om te helpen bij de pijnbestrijding. Dit kan, naast de juiste medische behandelingen, voldoende pijnverlichting bieden om een hoge levenskwaliteit te hebben en deel te nemen aan dagelijkse activiteiten. Ergotherapie is nuttig om een effectieve en bevredigende levensstijl op te bouwen rond chronische pijnaandoeningen.

Ten eerste draagt stress enorm bij tot chronische pijn. Door op verschillende manieren aan stressbeheersing te doen, kan de pijn aanzienlijk worden verminderd. Zoals gezegd kunnen verschillende soorten psychologische therapie helpen om de mentale stress in het dagelijks leven en de algemene stress van het hebben van een chronische aandoening te verlichten. Mensen hebben veel manieren om stress te verminderen; het beoefenen van effectieve technieken kan helpen om chronische pijn te verlichten en verergering ervan te voorkomen.

Lichaamsbeweging is een risicofactor voor veel gezondheidsproblemen, waaronder chronische pijn. Hoewel deze aandoening het moeilijk kan maken om te bewegen vanwege de hoge pijnniveaus, de verminderde mobiliteit en de algehele vermoeidheid door het omgaan met een chronisch probleem, is bekend dat lichaamsbeweging de pijn vermindert en tegelijkertijd stress verlicht. Samenwerking met een fysiotherapeut is een goede manier om een oefenplan te ontwikkelen dat geschikt is voor een specifieke vorm van chronische pijn. Zelfs weinig belastende oefeningen zoals wandelen of dynamisch stretchen kunnen gunstig zijn voor chronische pijn, evenals herstellende of rustige yoga.

Voeding houdt altijd verband met de algemene gezondheid en speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van bepaalde gezondheidsproblemen. Hoewel voeding niet noodzakelijkerwijs de oorzaak is van het ontstaan van chronische pijn, kan het zeker een grote invloed hebben op iemands gezondheid. Een slecht dieet veroorzaakt een slechte gezondheidstoestand en zal op zijn beurt de chronische pijn negatief beïnvloeden. Een gezond en goed afgerond dieet zorgt ervoor dat men alle juiste voedingsstoffen binnenkrijgt om het lichaam gezond te houden. Een goede voeding zorgt ervoor dat het lichaam in de best mogelijke staat verkeert om de dagelijkse pijn te bestrijden en er effectief van te genezen.

Een arts of voedingsdeskundige kan een ontstekingsremmend dieet aanbevelen. Veel voedingsmiddelen bevatten eigenschappen die ontstekingen veroorzaken. Hoewel minder belangrijk, kan iemand met reeds bestaande chronische pijn de effecten van deze ontstekingsbevorderende voedingsmiddelen voelen. Een dieet dat voedingsmiddelen als rood vlees en geraffineerde koolhydraten vermijdt, kan zeer gunstig zijn voor mensen met chronische pijn.

Tenslotte is slaap een noodzakelijke handeling die zeer belangrijk is voor het behoud van een goede gezondheid. Zonder slaap kan het lichaam zich fysiek en mentaal niet herstellen. Bij chronische pijn ervaart het lichaam veel mentale en fysieke stress die op den duur tot steeds meer medische aandoeningen kan leiden. Door de aanbevolen hoeveelheid kwaliteitsslaap te krijgen, kan het lichaam die tijd nemen om zichzelf te herstellen en kleine problemen op moleculair en cellulair niveau te genezen.

 

Prognose chronische pijn

Door verwarring over de symptomen, de oorzaak en het algemene traject van chronische pijn schiet de behandeling vaak tekort. Er zijn veel studies gedaan en het onderzoek blijft ons helpen deze aandoening beter te begrijpen.

 

Is er een geneesmiddel?

Momenteel is er geen zekere remedie die garandeert dat chronische pijn verdwijnt. Gelukkig zijn er talloze behandelingen om deze pijn te verminderen en te beheersen. Afhankelijk van het type chronische pijn dat men ervaart, zal het zorgteam samenwerken om verschillende behandelingen, medicijnen en andere therapieën te plannen die de patiënt het beste dienen.

Uit onderzoek blijkt dat met de juiste combinatie van behandelingen en effectieve symptoombestrijding de pijn met ongeveer 30% kan worden verminderd. Voor mensen die dagelijks chronische pijn en veel pijn ervaren, kan dit getal zeer aanzienlijk zijn en voor deze mensen een hogere levenskwaliteit betekenen. Gelukkig hebben onderzoekers deze verwarrende aandoening niet opgegeven; ze gaan door met onderzoek en klinische studies om chronische pijn beter te begrijpen en dus beter te behandelen in de hoop ooit een remedie te vinden.

 

Complicaties van chronische pijn

Chronische pijn is zowel geestelijk als lichamelijk een uitdaging en chronische pijn brengt zijn eigen complicaties met zich mee. Veel daarvan zijn psychologisch: depressie, angst, verslaving en een verhoogd risico op zelfmoord en zelfmoord komen veel voor bij mensen met deze aandoening. De juiste medische hulp zoeken en deelnemen aan therapieën kan de gevolgen van deze complicaties helpen voorkomen en verminderen.

Andere veel voorkomende complicaties bij deze populatie zijn een verminderde levenskwaliteit door het onvermogen om te socialiseren, dagelijkse levensactiviteiten te voltooien en minder te genieten van vrijetijdsactiviteiten. Chronische pijn is een vicieuze cirkel, dus verergering van reeds bestaande chronische pijn komt vaak voor.

De juiste medische hulp zoeken bij chronische pijn kan helpen de symptomen te verminderen, de levenskwaliteit te verbeteren, complicaties te voorkomen en een prognose te geven. Behandeling en beheersing van chronische pijn hebben een lange weg afgelegd en kunnen enorme verlichting brengen voor mensen met chronische pijn.

 

Preventie van chronische pijn

Zoals eerder gezegd is het handhaven van een gezonde levensstijl essentieel om de kans op het ontwikkelen van chronische pijn te verkleinen. Iemand met een gezonde levensstijl en een goede algemene gezondheid heeft meer kans om goed te herstellen van ziekten en verwondingen zonder chronische gezondheid te ervaren, in tegenstelling tot iemand met een slechte gezondheid en een ongezonde levensstijl.

Een goede, regelmatige slaap, een gezond, veelzijdig dieet, een snelle en effectieve behandeling van ziekten en medische hulp bij gezondheidsproblemen zijn allemaal manieren om chronische pijn te voorkomen en te zorgen voor een goede pijnbestrijding.

 

Vaak gestelde vragen

Wat is chronische pijn?

Chronische pijn duurt drie maanden of houdt aan nadat de onderliggende en oorzakelijke aandoening is verholpen. Als iemand nog steeds pijn heeft nadat een infectie, verwonding of aandoening is genezen of behandeld, is het een goed idee om medische hulp te zoeken om de juiste pijnbehandeling en -behandeling te krijgen.

 

Gaat chronische pijn ooit weg?

Omdat chronische pijn zo veranderlijk is, bestaat er geen eenduidige behandeling. Verschillende onderliggende oorzaken, externe factoren en vele symptomen maken het moeilijk om een exacte remedie te vinden. Behandeling en beheer kunnen de levenskwaliteit bij chronische pijn aanzienlijk verbeteren tot het punt waarop de persoon niet langer dagelijks lijdt. Aan de andere kant is chronische pijn zonder redelijke verklaring zelfstandig verdwenen en kan chronische pijn worden gestopt door de onderliggende oorzaak te behandelen.

Referenties

Chronische pijn - Gezondheid - Canada.ca

Chronische pijn

Cognitieve gedragstherapie, lichaamsbeweging of beide voor de behandeling van ...

Chronische pijn: wat is het, oorzaken, symptomen en behandeling?

Epidemiologie van chronische pijn - waar passen leefstijlfactoren in?

Prevalentie, oorzaken, ernst, impact en beheer van ...

Naar een theorie van chronische pijn - PubMed