Het zenuwstelsel is een complex netwerk van cellen en weefsels dat berichten doorgeeft tussen de hersenen en de rest van het lichaam. Het zenuwstelsel regelt alle lichaamsactiviteiten, van ademhaling en hartslag tot beweging, gedachten en emoties. Het zenuwstelsel bestaat uit twee delen: het centrale zenuwstelsel (CZS) en het perifere zenuwstelsel (PZS). Het CZS bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Het PNS omvat alle zenuwen die zich vanuit het ruggenmerg naar andere lichaamsdelen vertakken.
PERIFEER ZENUWSTELSEL
Het perifere zenuwstelsel vervoert berichten tussen het centrale zenuwstelsel en andere lichaamsdelen. Het PNS valt uiteen in het somatische en autonome zenuwstelsel.
Het perifere zenuwstelsel bestaat uit de volgende systemen:
SOMATISCH ZENUWSTELSEL
Het somatisch zenuwstelsel (SNS) bestuurt vrijwillige lichaamsfuncties, spierbewegingen en de zintuigen. Voorbeelden hiervan zijn lopen, aanraken en zien.
AUTONOOM ZENUWSTELSEL
Het autonome zenuwstelsel (ANS) regelt onwillekeurige lichaamsactiviteiten, zoals de hartslag en de spijsvertering. Het ANS kan verder worden onderverdeeld in het sympathische zenuwstelsel en het parasympathische zenuwstelsel.
SYMPATHISCH ZENUWSTELSEL
Het sympathisch zenuwstelsel (SNS) is verantwoordelijk voor de "vecht-of-vlucht" reactie. Dit is het noodreactiesysteem van het lichaam dat ons voorbereidt om te vechten of te vluchten als we in gevaar zijn. Het SNS verhoogt de hartslag, de bloeddruk en de ademhaling. Ook leidt het bloed weg van het spijsverteringsstelsel naar de spieren, zodat die gebruikt kunnen worden voor lichamelijke activiteit.
PARASYMPATISCH ZENUWSTELSEL
Het parasympathisch zenuwstelsel (PNS) is verantwoordelijk voor de "rust-en-verteringsrespons". Dit is de normale, ontspannen toestand van het lichaam waarin de hartslag en bloeddruk laag zijn, en het spijsverteringsstelsel actief is. Het parasympathische zenuwstelsel vertraagt de hartslag en verhoogt de bloedtoevoer naar het spijsverteringsstelsel.
Er is een derde component van het autonome zenuwstelsel, het enterische zenuwstelsel (ENS). Het ENS werkt onafhankelijk en controleert de spijsverteringsfuncties, maar wordt uitgevoerd door de sympathische en parasympathische divisies.
CENTRAAL ZENUWSTELSEL (CNS)
Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg en is verantwoordelijk voor het verwerken van en reageren op informatie van het perifere zenuwstelsel.
BRAIN
De hersenen zijn het controlecentrum voor alle lichaamsactiviteiten. Ze ontvangen informatie van de zintuigen en sturen signalen naar de rest van het lichaam. De kleine hersenen, de kleine hersenen en de hersenstam zijn drie belangrijke hersendelen.
CEREBRUM
De kleine hersenen zijn het belangrijkste deel van de hersenen en zijn verantwoordelijk voor onze hogere functies, zoals denken, redeneren en plannen. Het is ook verantwoordelijk voor onze zintuigen, zoals zien, horen en aanraken. De kleine hersenen zijn verdeeld in twee helften, hemisferen genaamd. Elke hersenhelft bestuurt de andere kant van het lichaam.
CEREBELLUM
Het cerebellum bevindt zich onder de kleine hersenen aan de basis van de schedel. Zijn belangrijkste verantwoordelijkheid is de coördinatie van onze bewegingen, die ons helpt ons evenwicht te bewaren en rechtop te lopen en te staan.
BRAINSTEM
De hersenstam is het deel van de hersenen dat de kleine hersenen en de kleine hersenen verbindt met het ruggenmerg. Het regelt veel automatische functies, zoals ademhaling, hartslag en bloeddruk.
SPINAL CORD
Het ruggenmerg is een lange, dunne bundel zenuwvezels die van de hersenstam naar het midden van de rug loopt. De wervelkolom, of ruggengraat, omringt het. Het ruggenmerg vervoert berichten tussen de hersenen en de rest van het lichaam. Het regelt ook sommige reflexen, zoals de knie reflex.
NERVES
Zenuwen zijn de snelwegen van het zenuwstelsel. Ze vervoeren berichten heen en weer tussen de hersenen en het ruggenmerg en de rest van het lichaam. Zenuwen bestaan uit zenuwvezels, lange, dunne strengen die uit zenuwcellen steken. Er zijn twee soorten zenuwvezels: axonen en dendrieten.
ZENUWCEL, OF NEURON
Zenuwcellen, of neuronen, zijn de basiseenheden van het zenuwstelsel. Zij zijn verantwoordelijk voor het ontvangen en doorgeven van boodschappen. Elk neuron heeft een cellichaam, dat de kern bevat. Een membraan, het celmembraan, omgeeft de kern. Het cellichaam bevat ook andere organellen, zoals mitochondriën en lysosomen.
AXONS
Axonen zijn lange, dunne vezels die zich uitstrekken vanuit het cellichaam. Assen vervoeren berichten van het cellichaam naar andere neuronen, spieren of klieren. Ze zijn meestal bedekt met een witte, vettige substantie die myeline heet. Myeline helpt het axon te beschermen en verhoogt de snelheid waarmee berichten zich verplaatsen.
DENDRITES
Dendrieten zijn korte, dunne vezels die vanuit het cellichaam berichten versturen. Zij ontvangen boodschappen van andere neuronen en geven die door aan het cellichaam. Ze zijn meestal korter en dunner dan axonen.
Een synaps is de ruimte tussen het axon van een neuron en de dendrieten van een ander neuron. Via synapsen worden boodschappen van het ene neuron naar het andere overgebracht door middel van elektrische impulsen en chemische neurotransmitters.
SOORTEN NEURONEN
Er zijn drie soorten neuronen: motorische, sensorische en interneuronen. Sommige neuronen vervullen zowel motorische als sensorische functies.
SENSORISCHE NEURONEN
Sensorische neuronen zijn verantwoordelijk voor het overbrengen van boodschappen van de zintuigen naar de hersenen. Ze worden ook afferente neuronen genoemd. Veel sensorische neuronen omvatten tast-, temperatuur- en pijnreceptoren.
MOTOR ZENUWCELLEN
Motorische neuronen zijn verantwoordelijk voor het overbrengen van boodschappen van de hersenen naar de spieren. Ze worden ook wel efferente neuronen genoemd. Er zijn zowel somatische als autonome motorische neuronen.
INTERNEURONS
Interneuronen zijn neuronen in de hersenen en het ruggenmerg. Zij geven boodschappen door tussen andere neuronen. Ze zijn ook betrokken bij reflexen door informatie rechtstreeks van sensorische naar motorische neuronen door te geven, waarbij ze de hersenen omzeilen.
NERVE SCHADE
Zenuwschade kan het gevolg zijn van letsel, ziekte of blootstelling aan bepaalde toxines. Symptomen van zenuwbeschadiging zijn neuropathie en omvatten gevoelloosheid, tintelingen en pijn. Zenuwschade kan worden behandeld met medicijnen, chirurgie of fysiotherapie. Andere opties, zoals zenuwflossen, yoga en acupunctuur, kunnen ook nuttig zijn.
Zenuwflossen, ook wel neurodynamische modulatie genoemd, is een manier om neuropathie te behandelen door de spanning op de beschadigde zenuwen weg te nemen. Aan de zenuwas en de omliggende gewrichten wordt gerekt en getrokken, waardoor de zenuw loskomt van het omringende zachte weefsel.
- Neuropathie rond het dijbeen en bekken komt vaak voor bij hemofilie door bloedplasvorming, waardoor de dijbeenzenuw onder druk komt te staan. Uit een onderzoek bij adolescente jongens met hemofilie bleek dat 12 weken zenuwflossen de signalering van de dijbeenzenuw aanzienlijk verbeterde en de pijn verminderde in vergelijking met conventionele fysiotherapie.
- Uit een ander onderzoek bleek dat vier weken zenuwflossing de spierspasticiteit (abnormale stijfheid) in de pols en de vingers aanzienlijk verminderde en de functie van de bovenste ledematen verbeterde bij tetraplegische patiënten na een traumatische dwarslaesie.
Perifere neuropathie is een veel voorkomende bijwerking van chemotherapie. De resultaten van yoga voor het verminderen van door chemotherapie veroorzaakte neuropathie werden onderzocht bij overlevenden van borst-, eierstok- en endometriumkanker. Uit het onderzoek bleek dat het dagelijks beoefenen van yoga gedurende acht weken de neuropathische pijn aanzienlijk verminderde in vergelijking met de niet-yoga controlegroep.
Acupunctuur kan ook sensorische symptomen en pijn aanzienlijk verminderen en de levenskwaliteit van patiënten met door chemotherapie veroorzaakte neuropathie verbeteren.
AANDOENINGEN VAN HET ZENUWSTELSEL
Veel verschillende stoornissen kunnen het zenuwstelsel aantasten. Sommige van deze aandoeningen zijn tijdelijk en kunnen worden veroorzaakt door stress of slaapgebrek. Andere aandoeningen, zoals Alzheimer en Parkinson, zijn blijvend en progressief. De behandeling van aandoeningen van het zenuwstelsel omvat vaak medicatie, therapie en veranderingen in levensstijl.
ZIEKTE VAN ALZHEIMER
De ziekte van Alzheimer is een degeneratieve aandoening die de hersenen aantast. De meest voorkomende oorzaak van dementie is een afname van de cognitieve functie. Symptomen van de ziekte van Alzheimer zijn geheugenverlies, verwarring en problemen met taal en motoriek. De ziekte vordert langzaam en kan uiteindelijk tot de dood leiden. Er bestaat geen genezing voor Alzheimer, maar er zijn behandelingen beschikbaar om de symptomen te helpen beheersen.
ZIEKTE VAN PARKINSON
De ziekte van Parkinson is een degeneratieve aandoening die de hersenen aantast. Het is de tweede meest voorkomende oorzaak van dementie. Symptomen van de ziekte van Parkinson zijn tremoren, stijfheid, trage bewegingen en problemen met het evenwicht. De ziekte ontwikkelt zich langzaam en kan uiteindelijk tot de dood leiden. Er bestaat geen genezing voor Parkinson, maar er zijn behandelingen beschikbaar om de symptomen onder controle te houden.
MULTIPLE SCLEROSE
Multiple sclerose is een degeneratieve aandoening die de hersenen en het ruggenmerg aantast. Het wordt gekenmerkt door beschadigde plekken, laesies genoemd, in de myelineschede. De myelineschede is een vettige substantie die zenuwvezels omgeeft en beschermt. Wanneer de myelineschede beschadigd is, worden de zenuwimpulsen verstoord en kunnen symptomen optreden. Symptomen van multiple sclerose zijn vermoeidheid, zwakte, spierkrampen en evenwichtsproblemen. De ziekte kan mild of ernstig zijn, en er bestaat geen genezing voor multiple sclerose. Er zijn echter wel behandelingen beschikbaar om de symptomen onder controle te houden.
CEREBRALE GALBLAAS
Cerebrale parese is een aandoening die het bewegen en de spiertonus aantast. Het wordt veroorzaakt door schade aan de hersenen, meestal voor of tijdens de geboorte. Symptomen van cerebrale parese zijn onder meer spierspasmen, zwakte en problemen met coördinatie en evenwicht. De ernst van de symptomen kan van persoon tot persoon verschillen. Er bestaat geen genezing voor cerebrale parese, maar er zijn behandelingen beschikbaar om de symptomen onder controle te houden.
CONCLUSIES
Het zenuwstelsel is een complex netwerk van zenuwen en cellen die berichten heen en weer sturen tussen de hersenen en de rest van het lichaam. Het is verantwoordelijk voor onze gedachten, emoties, bewegingen en gewaarwordingen. Het zenuwstelsel kan worden aangetast door letsel, ziekte of blootstelling aan bepaalde gifstoffen. Zenuwschade kan leiden tot gevoelloosheid, tintelingen en pijn. Veel verschillende aandoeningen kunnen het zenuwstelsel aantasten.
Middelen
Anatomy, Central Nervous System - StatPearls - NCBI Bookshelf
Neuroanatomy, Somatic Nervous System
Anatomy, Autonomic Nervous System
Neuroanatomy, Central Nervous System (CNS) - StatPearls - NCBI Bookshelf
Neuroanatomy, Cerebral Cortex - StatPearls - NCBI Bookshelf
