De stressrespons is de manier waarop het lichaam reageert op waargenomen bedreigingen of gevaren. Tegenwoordig kunnen veel aspecten van het dagelijks leven stressreacties uitlokken, zoals deadlines op het werk, relaties en gezinsverantwoordelijkheden. Hoewel de stressreactie te verwachten is, kan chronische en langdurige stress de geest en het lichaam negatief beïnvloeden.
Wat is de stressrespons van het lichaam?
De stressrespons is de manier waarop het lichaam reageert op waargenomen bedreigingen. Iedereen heeft wel eens het gevoel gehad dat zijn stressreactie aanslaat, dat hart sneller gaat kloppen en dat je zweet in je handen krijgt als je naar een sollicitatiegesprek gaat. Het is de vlucht- of vechtreactie van het lichaam die mensen helpt te overleven wanneer ze geconfronteerd worden met gevaren in de omgeving. Tegenwoordig kan de stressrespons een reactie zijn op stressfactoren in het dagelijks leven, waaronder omgevingsstress en psychologische stress.
De stressrespons wordt aangedreven door het autonome zenuwstelsel, dat onderverdeeld is in het sympathische zenuwstelsel en het parasympathische zenuwstelsel. Het sympathische zenuwstelsel is verantwoordelijk voor de vecht-of-vluchtreactie van het lichaam. Het sympathische zenuwstelsel reageert op een stressvolle gebeurtenis of waargenomen gevaar. Het brengt verschillende fysiologische veranderingen teweeg, waaronder een verhoogde hartslag, bloeddruk, ademhaling, spierspanning en bloedsuiker.
De trigger van de stressrespons wordt eerst waargenomen door de amygdala, een deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor emotionele verwerking. De amygdala neemt dan de potentiële bedreiging waar en stuurt een boodschap naar de hypothalamus. De hypothalamus is het deel van de hersenen dat communiceert met het zenuwstelsel. De hypothalamus stuurt vervolgens informatie naar de bijnieren, die de hormonen epinefrine en noradrenaline afgeven. De bijnieren liggen bovenop de nieren en bestaan uit twee delen: de bijnierschors en het bijniermerg. Epinefrine is het hormoon dat fysiologische veranderingen in het lichaam veroorzaakt, zoals verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk en afgifte van bloedsuiker.
De bijnieren geven ook het hormoon cortisol af als reactie op stress. Wanneer de aanvankelijke niveaus van epinefrine dalen, begint een secundaire stressrespons die de HPA-as wordt genoemd en die het sympathische zenuwstelsel actief houdt. In dit secundaire systeem geeft de hypothalamus corticotropine-releasing hormoon (CRH) af, dat de hypofyse aanzet tot afgifte van een hormoon dat adrenocorticotroop hormoon (ACTH) heet. In reactie daarop laat de bijnier tenslotte cortisol vrij. Cortisol is een steroïde hormoon dat dient in de stressrespons om het lichaam in deze staat van stress te houden. Cortisol heeft andere vitale functies voor het lichaam, zoals het reguleren van de stofwisseling, de bloeddruk, de bloedsuikerspiegel en de slaapcyclus van het lichaam.
Stressrespons vs. chronische stress
Zodra de waargenomen bedreiging of stressfactor afneemt, zal de stressrespons gewoonlijk afnemen en zal het lichaam weer normaal functioneren. Dit is een natuurlijke en gezonde reactie op stressvolle situaties die zich voordoen. Bij iemand die chronische stress ervaart, neemt de vecht- of vluchtreactie niet af, en blijven de niveaus van stresshormonen gedurende langere tijd hoog. Chronische of langdurige stress kan leiden tot verhoogde cortisolniveaus. Verhoogd cortisol kan het immuunsysteem, de spijsvertering en de voortplanting aantasten.
Symptomen van chronische stress
Chronische stress kan een tol eisen van het lichaam en veel negatieve symptomen veroorzaken. Mensen met chronische stress zijn vatbaarder voor angst of depressie. Enkele tekenen van chronische stress zijn: moeite om in slaap te vallen of te blijven, weinig energie, verminderde eetlust, minder zin in gezelligheid, troebele gedachten en spijsverteringsproblemen. Chronische stress kan leiden tot andere gezondheidsproblemen, zoals hypertensie (hoge bloeddruk) en hartziekten.
Hoe de stressrespons het lichaam beïnvloedt
De stressrespons kan onaangename symptomen veroorzaken, zoals een bonzend hart, maar zodra de stressfactor niet meer aanwezig is, zouden de stresshormonen moeten dalen, waardoor het lichaam weer normaal gaat functioneren. Het normale functioneren van het lichaam wordt aangetast wanneer de stressrespons gedurende langere tijd geactiveerd blijft. Chronische stress heeft veel nadelige gevolgen voor het lichaam en kan andere gezondheidsproblemen veroorzaken. Chronische langdurige stress kan leiden tot het volgende: spijsverteringsproblemen, migraine, angststoornissen, spierspanning, slapeloosheid, slaapproblemen, en vaak ziek worden door verminderde activiteit van het immuunsysteem.
Chronische stress houdt verband met andere aandoeningen zoals hoge bloeddruk, angst en depressie, verslaving, zwaarlijvigheid, enz. Chronische stress kan leiden tot ongezonde copingmechanismen, zoals te weinig of te veel eten, overmatig alcoholgebruik, roken, enz.
Strategieën om stress te verminderen
Stressbeheersing is een integraal onderdeel van zowel de geestelijke als de lichamelijke gezondheid. Technieken voor stressbeheersing kunnen iemand helpen met stressvolle situaties om te gaan, helpen bij de dagelijkse angst en de geestelijke gezondheid verbeteren. Stressbeheersing is ook fysiek essentieel voor de bloeddrukcontrole, de werking van het immuunsysteem, gewichtsbeheersing en algemeen lichamelijk welzijn.
Een techniek om stress te verminderen is meditatie. Meditatie helpt om zowel de geest als het lichaam te ontspannen. Meditatie kan worden opgenomen in een dagelijkse routine en iemand helpen zich voor te bereiden op zijn dag, hem helpen in slaap te vallen, of zelfs helpen nadenken over zijn typische stress triggers en reacties.
Regelmatig sporten is ook een effectieve vorm van stressvermindering. Alle vormen van lichaamsbeweging, waaronder uithoudingsvermogen, versterking, lage intensiteit en hoge intensiteit, zijn goed om stress te verminderen. Lichaamsbeweging helpt ook bij het behoud van de lichamelijke gezondheid en kan helpen bij het energieniveau en de slaapkwaliteit. Yoga is een vorm van lichaamsbeweging die stressniveaus helpt verminderen. Yoga verhoogt de afgifte van endorfine; het bevordert de lichamelijke gezondheid en helpt bij geestelijke ontspanning.
Slaap is een essentieel onderdeel van zowel de lichamelijke als de geestelijke gezondheid. Voldoende slaap is nuttig voor lichaam en geest om stressfactoren in het leven aan te kunnen. Ontspanningstechnieken zoals progressieve spierontspanning kunnen helpen bij het in slaap vallen en het creëren van een goede slaaproutine.
Journaling is een middel om na te denken over persoonlijke stresstriggers. Dagboeken kunnen iemand ook helpen gezonde en effectieve strategieën te ontwikkelen om met stress om te gaan. Ten slotte is het belangrijk om sociale steun te krijgen om met stress om te gaan. Jezelf omringen met ondersteunende vrienden en familie kan een enorm verschil maken in iemands vermogen om met stress om te gaan.
Veelgestelde vragen
Waarom heeft het lichaam een stressreactie?
Het lichaam heeft een stressrespons om de geest en het lichaam voor te bereiden op potentiële bedreigingen of gevaren. Fysiologische reacties zoals verhoogde hartslag, verhoogde ademhaling en de afgifte van bloedsuiker bereiden het lichaam en de geest voor om te vluchten voor gevaar of om te vechten. De stressrespons kan ons helpen uitdagingen in het dagelijks leven aan te gaan door ons een golf van energie en een verhoogd niveau van bewustzijn en focus te geven.
Wat zijn de normale stressniveaus?
Sommige stressniveaus zijn volkomen normaal en zelfs gezond. Wanneer stress langdurige lichamelijke symptomen begint te veroorzaken, zoals migraine, spijsverteringsproblemen, slapeloosheid, enz. is dat een teken dat het stressniveau te hoog is.
Waarom lijken sommige mensen meer last te hebben van stress dan anderen?
Er zijn vele redenen waarom mensen verschillende stressreacties hebben of gemakkelijker of moeilijker met stressfactoren in het leven omgaan. Stressniveaus en de stressrespons kunnen genetisch bepaald zijn. Belangrijke gebeurtenissen in het leven kunnen ook invloed hebben op hoe iemand op stress reageert, vooral in de kindertijd. Hoe iemand met stress omgaat kan ook verband houden met zijn omgeving, sociale steun en copingmechanismen.
Middelen
De stressrespons begrijpen - Harvard Health
Chronische stress brengt uw gezondheid in gevaar - Mayo Clinic
Stress effecten op het lichaam
Chronische stress > Factsheets > Yale Medicine
De effecten van stress op uw lichaam
Meditatie: Een eenvoudige, snelle manier om stress te verminderen.
Yoga voor Stress: Adem, houdingen en meditatie om angst te kalmeren.
Stress effecten op het lichaam
Cortisol: Wat het is, functie, symptomen en niveaus
Chronische stress brengt uw gezondheid in gevaar - Mayo Clinic
